Pasty do zębów- składy i ich działania:
Jedno z fundamentalnych elementów codziennej higieny jamy ustnej, zaraz obok odpowiednie dobranej szczoteczki do zębów, są pasty do zębów.
Często dostaje pytania, „Panie doktorze jaką wybrać pastę, jeśli krwawią mi dziąsła? Lub ‘jaka będzie najlepsza pasta dla mojego dziecka?”. Niestety firmy nam w tym nie pomagają, wypuszczając na rynek coraz to nowsze pasty.
W skład past do zębów wchodzi wiele składników, które możemy podzielić ze względu na funkcję jakie pełnią: środki ścierne, smakowe, środki pieniące, zagęstniki, środki polerujące, środki konserwujące, bakteriostatyczne oraz substancje biologiczne czynne. Tutaj należy podkreślić, że, iż niektóre substancje mogą na siebie oddziaływać, jak np. węglan wapnia dezaktywuje działanie soli fluoru.
Substancje ścierne i polerujące:
Jeden z najistotniejszych składników w paście, zarówno ze względu na funkcję jak i ilość. Stanowi one około 25-50% zawartości pasty. Najpopularniejsze składniki to: węglan wapnia, wodorotlenki wapnia i magnezu, tlenek krzemu, hydroksyapatyt czy polimetakrylan.
Funkcje:
-mechaniczne usuwanie płytki nazębnej
-mechaniczne usuwanie przebarwień, pochodzenia zewnętrznego.
Poziom ścieralności określają dwa współczynniki: REA (Radioactive Enamel Abrasion) oraz RDA (Radioactive Dentine Abrasion). Wraz ze wzrostem tych współczynników rośnie działanie ścierające pasty (wartości te nie są ze sobą ścisłe powiązanie).
Pamiętajmy, aby zwracać uwagę na te czynniki w składzie pasty, ponieważ wysokie współczynniki RDA i REA mogą mieć destrukcyjny wpływ na szkliwo i zębinę– w konsekwencji może powodować obnażanie szyjek zębowych.
Zgodnie z normą ISO, optymalna wartość RDA dla past do codziennego użytku to 30-70, z wyjątkiem past dla palaczy, gdzie RDA może przekraczać 100. Dla osób z nadwrażliwością zaleca się RDA <40 (np. Sensodyna RDA 38, Elmex Sensitive Plus RDA 30).
Substancje pieniące:
Mają za zadanie obniżenie napięcia powierzchniowego, dzięki temu ułatwiają usuwanie płytki nazębnej oraz mają niewielkie działanie antybakteryjne. Do tej grupy należy między innymi SLS ( laurosiarczan sodu), mogący powodować podrażnienie dziąseł ( badania zostały przeprowadzono w warunkach „ in vitro”, więc nie brano pod uwagę chroniące działanie śliny). Należy pamiętać ze w paście znajdują się również inne substancje które działają łagodzące na jego możliwe negatywne oddziaływanie, jak np. triklosan ma działanie przeciwzapalne i może neutralizować działania SLS.
Związki fluoru:
Jest to najpopularniejszy i najbardziej kontrowersyjny, składnik profilaktyczny stosowanych w pastach do zębów.
Działanie przeciwpróchnicze związków fluoru odbywa się na aż 4 poziomach. Pierwsze z nich jest wbudowywanie się fluoru w hydroksyapatyt (główny budulec szkliwa), i powstanie fluoroapatytu, bardziej opornego na kwasy. Istotna funkcją fluoru jest również remineralizacja szkliwa. Kolejne dwa mechanizmy działają na poziomie komórkowym.
Fluor w pastach do zębów może występować w jednej z tych postaci: fluorek sodu (NaF), monofluorofosforan sodu (SMFP), fluorek cyny (SnF2) lub aminofluorek (AmF). Bardzo istotne jest połączenie AmF z SnF2, ponieważ sam AmF jest niestabilny, i dopiero po połączeniu może spełniać swoją funkcję.
Triklosan
Jest to niejonowy, rozpuszczalny w tłuszczach bifenol. Ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalnie, oraz spowalnia tworzenie się płytki nazębnej.
Triklosan może być zalecany u osób ze stanami zapalnymi dziąseł oraz u osób z tendencją do szybkiego powstawania płytki bakteryjnej.
Pasty zawierające triklosan to np Blend-a-med Complete 7 Expert Enamel Protection, Colgate Total, Signal White.
Chlorheksydyna:
Jest skuteczna na bakterie oraz na niektóre wirusy i grzyby. Nie wolno jej łączyć z laurosiarczem sodu, ponieważ ten osłabia działanie chlorheksydyny. Jest to powód, dla którego nie wolno płukać jamy ustnej płynem z chlorheksydyną bezpośrednio po umyciu zębów. Kolejnym istotnym punktem jest zwracanie uwagi na stężenie chlorheksydyny, ponieważ długi okres stosowania może powodować przebarwienia na zębach.
Pasty zawierające chlorheksydynę to np. Curasept- zalecana jest dla osób po zabiegach, lub Lacalut.
Zioła:
Najczęściej używane zioła w pastach do zębów to jeżówka, rumianek, szałwia. Jeżówka znajduje zastosowanie jako środek wspomagający leczenie stanów zapalnych przyzębia.
Drugim popularnym ziołem w pastach jest rumianek- działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz przeciwgrzybiczo. W pastach działa jako środek łagodzący stany zapalne dziąseł i chorób przyzębia. Tutaj pamiętajmy o działaniu uczulającym!
Kolejnym ziołem stosowanym w pastach do zębów jest szałwia, która ma działanie bakteriobójcze.
Pasty na nadwrażliwość:
Nadwrażliwość zębów powstaje z powodu odsłonięcia kanalików zębów i pośrednie/bezpośrednie drażnienie zakończeń nerwowych.
Wyróżniamy następujące substancję w pastach do zębów, działające na nadwrażliwość. Najpopularniejsze substancję to azotan srebra (Blend-a-med. Expert Sensitive, Sensodyne Fuoride) oraz chlorek potasu. Podobne działanie ma również fluorek cyny, które może spowodować częściowe lub całkowite zamknięcie światła kanalików zębinowych.